İcra Takibi Nasıl Başlatılır? Alacaklılar İçin Yol Haritası

İcra Takibi Nasıl Başlatılır? Alacaklılar İçin Yol Haritası

Borçlunun borcunu zamanında ödememesi, alacaklı için ciddi mağduriyet yaratabilir. Bu durumda başvurulacak en etkili yollardan biri, icra takibi başlatmaktır. Peki, icra takibi nasıl başlatılır? Alacaklı ne yapmalıdır? Hangi tür icra yolları mevcuttur?

Bu yazımızda, alacaklının haklarını nasıl kullanabileceğini, takip sürecini, dikkat edilmesi gereken noktaları ve sıkça sorulan soruları detaylı şekilde ele alıyoruz.

1. İcra Takibi Nedir?

İcra takibi, borçlunun ödemediği borcun devlet gücüyle tahsil edilmesini sağlayan yasal bir prosedürdür. 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu kapsamında düzenlenmiş olup icra daireleri aracılığıyla yürütülür.

İcra takibi genel olarak iki ana türde gerçekleştirilir:

• İlamsız icra: Herhangi bir mahkeme kararı olmadan doğrudan başlatılır. En yaygın kullanılan yöntemdir.

• İlâmlı icra: Mahkeme kararı, ilam veya ilam niteliğindeki belgeye dayanılarak başlatılır.

2. Avukatsız İcra Takibi Açılır mı?

İcra takibi hukuken avukatsız olarak da başlatılabilir. Ancak uygulamada bu süreç, hukuki bilgi ve dikkat gerektirdiği için birçok kişi için oldukça zorlayıcıdır. Takip talebinin hazırlanması, borcun faizleriyle birlikte doğru hesaplanması, borçlunun bilgileri, adresi, tebligat detayları gibi birçok teknik konu doğru ve eksiksiz biçimde yürütülmelidir. Kişi bu işlemler için bizzat icra müdürlüğüne gitmek ve takip talebini elden hazırlamak zorundadır. Yoğunluktan ötürü icra dairesi memurlarının detaylı yönlendirme yapması genellikle mümkün olmaz. Bu da süreçte sık hata yapılmasına neden olur.

Oysa İzmir icra avukatları, takibi UYAP sistemi üzerinden elektronik ortamda açarak işlemleri çok daha hızlı, doğru ve sistematik biçimde yürütür. Takip dosyasının elektronik açılması, evrakların eksiksiz yüklenmesi, tebligatların otomatik düzenlenmesi gibi avantajlar sağlar. Ayrıca alacaklının karşılaşabileceği itiraz, borca kısmi ödeme, mal beyanı gibi konularda sürecin stratejik takibi mümkün olur. Özellikle yüksek meblağlı alacaklar veya senetli borçlarda avukatla hareket etmek, takibin başarıya ulaşma ihtimalini artırır ve süreci güvenli kılar.

3. İcra Takibi Başlatmak İçin Gereken Şartlar

İcra takibine başlamak için bazı temel şartların oluşmuş olması gerekir:

• Vadesi gelmiş bir alacak olmalıdır.

• Alacak bir para borcu veya teminat borcu olmalıdır (mal teslimi gibi borçlar farklı takip yolları gerektirir).

• Takip türüne göre alacaklıda bazı belgelerin bulunması gerekir (örneğin senet, mahkeme kararı, sözleşme).

4. İlamsız Takip Süreci

İlamsız icra takibi, elinde mahkeme kararı olmayan alacaklılar tarafından kullanılan bir takip yoludur. Sıklıkla kira alacakları, ticari alacaklar ve şahsi borçlar bu kapsamda takip edilir.

a. Takip Talebi Düzenlenmesi

Alacaklı, borçluya ilişkin bilgileri ve alacağın türünü içeren bir takip talebi düzenleyerek yetkili icra müdürlüğüne başvurur. Takip talebinde yer alması gereken başlıca bilgiler:

• Alacaklı ve borçlu bilgileri

• Alacak tutarı

• Faiz talebi ve başlangıç tarihi

• Varsa vekil bilgileri

• Borcun dayanağı

b. Ödeme Emri Gönderilmesi

Takip talebini alan icra müdürlüğü, borçluya ödeme emri gönderir. Bu belgeyle borçluya, borcu ödemesi veya itiraz etmesi için 7 gün süre tanınır.

c. Borçlunun Davranışına Göre Sürecin Gidişatı

• Borçlu 7 gün içinde borcu öderse, takip sona erer.

• Borçlu itiraz ederse, takip durur. Alacaklı bu durumda mahkemeye başvurarak itirazın iptali veya kaldırılması davası açabilir.

• Borçlu hiçbir işlem yapmazsa, takip kesinleşir ve alacaklı haciz talep edebilir.

d. Haciz Talebi

Takip kesinleştikten sonra alacaklı, borçlunun menkul ve gayrimenkul mallarına haciz koydurabilir. Hacizden sonra satış işlemleri yapılabilir ve alacak tahsil edilir.

5. İlâmlı Takip Süreci (Mahkeme Kararına Dayalı)

İlâmlı icra, mahkeme kararı (ilam), ilam niteliğinde belge (örneğin noter senedi, nafaka kararı) gibi kesinleşmiş belgelere dayanarak başlatılır.

İlamsız icradan farkı, takip borçlusu hakkında zaten bir hüküm verilmiş olmasıdır. Bu nedenle takip daha güçlü ve itiraza daha kapalıdır.

a. İlamlı Takipte Ödeme Süresi

Borçluya gönderilen ilamlı ödeme emrinde, borçluya 7 gün içinde ödeme yapması, aksi takdirde cebrî icra işlemlerine başlanacağı bildirilir. Ancak bu sürenin uzunluğu, ilamın konusuna göre değişebilir:

• Para borcu içeren ilamlar için süre 7 gündür.

• Teslim veya tahliye (örneğin tahliye kararı) gibi ilamlar için süre genellikle 10 gündür.

Borçlunun bu sürede itiraz hakkı çok sınırlıdır; yalnızca ilamın yerine getirilmesinin imkânsızlığı gibi istisnai hallerde şikâyet edebilir.

6. Takip Masrafları ve Harçlar

İcra takibi sırasında doğacak bazı masraflar mevcuttur. Bunlar takip başında alacaklı tarafından ödenir, ancak takip sonunda borçludan tahsil edilir.

Başlıca gider kalemleri:

• Başvuru harcı

• Peşin harç

• Posta ve tebligat giderleri

• Avukatlık ücreti (vekaletle takip yapılıyorsa)

Takibin büyüklüğüne göre bu giderler değişkenlik gösterir. Bu nedenle profesyonel destek alınması maliyet-hata dengesi açısından önemlidir.

7. Senetli Alacaklarda İcra Takibi: Kambiyo Takibi

Alacak senet (çek, bono, poliçe) gibi kambiyo evrakına dayanıyorsa, takip kambiyo senetlerine özgü icra takibi şeklinde yapılmalıdır. Bu takip türü, İcra ve İflas Kanunu'nun 167 vd. maddelerinde düzenlenmiştir ve daha hızlıdır.

a. Kambiyo Takibi Özellikleri:

• Borçluya 5 gün ödeme süresi, 5 gün de itiraz süresi tanınır (çok daha kısa).

• Borçlunun itiraz edebilmesi için menfi tespit davası açması veya teminat göstermesi gerekir.

• Bu takip türü hem süre hem de şekil bakımından daha katıdır.

b. Kambiyo Vasfı İncelemesi Şarttır

Alacaklı, senedin gerçekten kambiyo senedi vasfında olup olmadığını kontrol etmelidir. Bir belgenin bono veya çek olarak geçerli sayılabilmesi için:

• Kanuni unsurları taşıması (imza, keşide tarihi, vade vb.),

• Belirli şekil şartlarının eksiksiz olması

gerekir. Aksi takdirde kambiyo takibi yapılamaz ve senet ancak adi alacak belgesi olarak değerlendirilir.

8. Sıkça Sorulan Sorular

İcra takibine itiraz eden borçluya karşı ne yapılabilir?

Alacaklı, 6 ay içinde itirazın iptali veya itirazın kaldırılması davası açarak süreci sürdürebilir.

Borçlu ödeme emrini almadığını iddia ederse ne olur?

Tebligatın usulüne uygun yapıldığının ispatı yeterlidir. Resmî tebligat geçerli sayılır.

Takip ne kadar sürede sonuçlanır?

Borçlu ödeme yaparsa süreç hızlı sonuçlanır. İtiraz varsa mahkeme sürecine geçilir ve süre uzayabilir.

İcra takibi başlatmak için illa bir belgem olması şart mı?

Hayır, ilamsız icra takibinde belge olmadan da ilamsız icra takibi başlatılabilir. Ancak borçlu tarafından açılacak bir menfi tespit davasında, belgesiz takip açılması sebebiyle ispat yükü alacaklıya ait olabilir.