Tüketicinin Ayıplı Maldan Kaynaklanan Hakları

AYIPLI MAL NEDİR? HAKLARINIZI BİLİYOR MUSUNUZ?

Tüketici olarak bir ürün satın aldığınızda, o ürünün sağlam, kullanıma elverişli ve sözleşmeye uygun olması gerekir. Ancak bazen aldığınız ürün, beklentileri karşılamaz ya da kusurlu çıkar. İşte bu tür ürünler, ayıplı mal olarak tanımlanır. Peki, ayıplı mal nedir? Böyle bir durumda hangi haklara sahipsiniz?

AYIPLI MAL NE DEMEKTİR?

Ayıplı mal, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a göre; sözleşmeye aykırı olan, yani teslim anında bozuk, eksik, çalışmayan, hatalı ya da beklenen özellikleri taşımayan ürünlerdir.

Ayıplı mal;

Fiziksel kusurlu olabilir (kırık, çizik, çalışmayan parça vb.),

Teknik olarak sorunlu olabilir (elektronik arızalar, işlev bozukluğu vb.),

Satıcı tarafından vaat edilen nitelikleri taşımıyor olabilir.

Örneğin, yeni aldığınız çamaşır makinesi çalışmıyorsa veya rengi belirtilenden farklıysa bu ürün ayıplı maldır.

AYIPLI MAL TÜRLERİ

Açık Ayıp: Ürünün tesliminden hemen sonra kolayca fark edilebilen kusurlardır.

Gizli Ayıp: İlk bakışta fark edilemeyen, kullanıldıkça ortaya çıkan kusurlardır.

Her iki durumda da tüketici, yasada belirtilen süreler içinde satıcıya başvurarak hakkını arayabilir.

TÜKETİCİNİN SEÇİMLİK HAKLARI

Tüketici, ayıplı mal teslim edildiğinde aşağıdaki 4 seçimlik haktan birini kullanabilir:

Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme,

Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme,

Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme,

İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme,

Tüketici bu haklardan istediğini seçebilir; satıcı, tüketicinin seçtiği bu hakkı yerine getirmek zorundadır.

HAK ARAMA SÜRESİ NE KADARDIR?

Ayıp teslimden sonra 6 ay içinde ortaya çıkarsa, ürün ayıplı kabul edilir. Bu süre içinde satıcı, ayıbın kendisinden kaynaklanmadığını ispat etmelidir.

Genel zamanaşımı süresi 2 yıldır.

Taşınmaz mallarda (ev, arsa vb.) bu süre 5 yıldır.

Eğer satıcı ayıbı hileyle gizlemişse, zaman aşımı uygulanmaz.

TESLİMDEN SONRA ORTAYA ÇIKAN KUSURLAR

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 10. maddesi uyarınca, teslim tarihinden itibaren altı ay içinde ortaya çıkan ayıpların, malın teslim anında mevcut olduğu karine olarak kabul edilir. Bu karine, malın veya ayıbın niteliği ile bağdaşmadığı haller dışında geçerlidir ve bu sürede malın ayıpsız olduğunu ispat yükü satıcıya aittir. Örneğin, tüketici tarafından satın alınan bir oturma grubunun teslimden sonraki üçüncü ayında iskelet yapısında eğilmeler veya çatlamalar meydana gelirse, bu durum sonradan ortaya çıkan bir ayıp olsa da, teslim tarihinde mevcut olduğu varsayılır. Bu durumda satıcı, bu bozulmanın kullanıcı hatasından değil, üretim veya malzeme kaynaklı olmadığını ispat etmedikçe sorumluluktan kurtulamaz. Tüketici, bu ayıplar nedeniyle malın onarımı, değiştirilmesi, bedelden indirim veya sözleşmenin feshi gibi seçimlik haklarını kullanabilir.

TÜKETİCİ HAKEM HEYETİNE BAŞVURU

Sorun satıcıyla çözülemezse, tüketici olarak ikametgahınızın bulunduğu yerdeki Tüketici Hakem Heyeti’ne başvuru yapabilirsiniz.

2025 yılı için değeri 149.000 (yüz kırk dokuz bin) Türk Lirası altında bulunan uyuşmazlıklarda İlçe veya İl Tüketici Hakem Heyetlerine başvuru yapılması zorunludur.

149.000 (yüz kırk dokuz bin) Türk Lirası ve üzerindeki uyuşmazlıkların karara bağlanması amacıyla tüketici hakem heyetlerine başvuru yapılamaz.

Bu tutarın üzerindeki uyuşmazlıklar ise Tüketici Mahkemeleri’nde görülür.